Grote zorgen over de kwaliteit van de opvang van asielzoekers

Opvang barst uit zijn voegen

Voor de coronacrisis trok VluchtelingenWerk al aan de bel dat de opvang van het COA piept en kraakt. Door jarenlange bezuinigen op zowel het COA als de IND zijn er op allerlei fronten achterstanden ontstaan. Het begon met achterstanden in de asielprocedure waardoor veel asielzoekers langer dan een jaar moesten wachten op de start van hun asielprocedure. Hierdoor verbleven asielzoekers veel langer in een azc dan gebruikelijk is.

Niet flexibel

Na 2015 is er behoorlijk bezuinigd op de opvang. Zodra een aantal bedden leeg stonden, werden asielzoekers overgeplaatst naar andere azc’s, zodat locaties gesloten konden worden om kosten te besparen. Hierdoor is de opvang constant gevuld en totaal niet flexibel ingericht om schommelingen van het aantal asiel of gezinsherenigingsaanvragen te kunnen opvangen. Het was wachten op het punt dat het COA dit niet meer aan zou kunnen. Dat moment is nu aangebroken.

Grote groep statushouders in de opvang

De achterstanden bij de IND zijn voor een groot gedeelte weggewerkt en dat betekent dat een grote groep mensen in een korte tijd een verblijfsvergunning heeft gekregen. Al deze statushouders, in totaal bijna 11.000, wachten nu in een azc op een woning. Mede door de woningnood duurt de zoektocht naar een geschikte woning langer en blijven vluchtelingen langer dan noodzakelijk in de opvang.

Situatie in Ter Apel

Alle asielzoekers die in Nederland aankomen, moeten zich eerst laten registreren bij het aanmeldcentrum in Ter Apel. Ook alle gezinsherenigers, die al toestemming hebben om naar Nederland te komen, moeten zich hier melden. De laatste weken is de instroom in Ter Apel gestegen. In coronatijd lagen deze cijfers een stuk lager en VluchtelingenWerk ziet dat er nu een inhaalslag plaatsvindt. Er komen vooral meer vluchtelingen via gezinshereniging naar Nederland, die een lange tijd niet konden reizen vanwege de reisbeperkingen door Corona.

Op de grond slapen

Vanwege gebrek aan capaciteit bij de AVIM, IND én een toename in de instroom, is het aanmeldcentrum in Ter Apel volledig vol komen te zitten. De locatie zit zo vol dat mensen niet op tijd geregistreerd kunnen worden en in tenten buiten het terrein moeten verblijven. Al dagen slapen mensen, waaronder kinderen, in grote tenten op stoelen of zelfs op de grond. Er is weinig privacy en geen toegang tot medische- en psychosociale zorg. Dit zorgt voor zorgwekkende en onveilige situaties.

Zorgen over noodopvang

Het COA doet er alles aan om met spoed nieuwe locaties, zoals sport- en evenementenhallen, te vinden waar asielzoekers kunnen worden opgevangen. Vandaag maakte staatssecretaris Broekers-Knol bekend dat er vanaf 1 november waarschijnlijk zo'n 3.000 plekken bijkomen. VluchtelingenWerk pleit ervoor dat er alles aan wordt gedaan om enige vorm van privacy, voldoende veiligheid en toegang tot medische zorg te bieden. Wij vinden noodopvanglocaties ongeschikt en onveilig voor kinderen en hopen dat kwetsbare groepen zo snel mogelijk kunnen worden overgeplaatst naar een azc.

Structurele uitbreiding van opvang nodig

VluchtelingenWerk roept gemeenten, provincies en het COA op er alles aan te doen zo snel mogelijk nieuwe opvangplekken te vinden waar vluchtelingen menswaardig kunnen worden opgevangen. Wij vinden dat de staatssecretaris er alles aan moet doen om de situatie in Ter Apel zo spoedig mogelijk te verbeteren. Ook moet de huisvesting van statushouders grote prioriteit krijgen zodat er meer ruimte in de azc’s komt voor asielzoekers die zich melden om bescherming aan te vragen. Tot slot vragen wij de staatssecretaris niet alleen te zoeken naar korte termijn oplossingen, maar ook vooruit te kijken waar structurele uitbreiding van opvang, beter verspreid over het hele land, nodig is. De opvang moet flexibeler worden ingericht om schommelingen in asielaanvragen te kunnen opvangen.