Reactie VluchtelingenWerk op nieuw regeerakkoord
Meest kwetsbare vluchtelingen
Dit regeerakkoord is slecht nieuws voor de meest kwetsbare vluchtelingen. Het nieuwe kabinet verbindt het lot van vluchtelingen die in aanmerking komen voor hervestiging naar Nederland aan zaken waar zij niets mee te maken hebben. Zoals de terugkeer van asielzoekers die geen bescherming nodig hebben. De verhoging van het jaarlijkse hervestigingsquotum van 500 naar 900 vluchtelingen wordt afhankelijk van de implementatie van terugkeermaatregelen. En wordt naar beneden bijgesteld als Nederland vluchtelingen van andere EU-lidstaten overneemt. Zo'n cynische politieke uitruil hoopten we na de 'Moriadeal' niet meer terug te zien.
Constructief samenwerken om uitvoeringsproblemen op te lossen
We zijn blij met de ambities om de grote uitvoeringsproblemen bij de asielopvang en de asielprocedure op te lossen. We werken daarin graag kritisch maar constructief samen met de nieuwe verantwoordelijke bewindspersoon. De omstandigheden in de noodopvanglocaties zijn ver onder de maat, en de wachttijd voor de asielprocedure loopt weer op. Met structureel meer capaciteit bij de betrokken uitvoeringsorganisaties wil het kabinet het tij keren. De wens van het vorige kabinet om de opvangcapaciteit ook kleinschalig te maken zien we niet terug in het nieuwe regeerakkoord. Dat baart ons zorgen. Ook wil het nieuwe kabinet werk maken van het terugbrengen van de menselijke maat in het asiel- en integratiebeleid. Dat de terugkeer van de discretionaire bevoegdheid daar niet bij hoort is teleurstellend.
Stevig geluid tegen pushbacks en 'Moria's' ontbreekt
We missen een stevig tegengeluid tegen de illegale pushbacks en de uitzichtloze vluchtelingenkampen aan de Europese buitengrenzen. Een deel van de voornemens om hier in Europees verband oplossingen voor te vinden zagen we ook terug bij het vorige kabinet. Daar is vrijwel niets van terecht gekomen. We hebben er daarom nog geen vertrouwen in dat Nederland daadwerkelijk constructief zal samenwerken met welwillende lidstaten. We gaan de Nederlandse opstelling in het Europese gesprek over migratie daarom kritisch volgen.
Integratie
Een snelle start is cruciaal voor een goede integratie. Als het nieuwe kabinet erin slaagt de wachttijden bij de asielprocedure daadwerkelijk terug te dringen komt dit de integratie van vluchtelingen ten goede. Vluchtelingen zijn zeer gemotiveerd om te starten met hun nieuwe bestaan in Nederland. Het regeerakkoord erkent dit en bevat goede voorstellen om vluchtelingen sneller en beter te laten integreren. Het nieuwe kabinet wil daar 'vanaf dag één' mee aan de slag. De lat voor het vereiste taalniveau komt zo hoog mogelijk te liggen. Met maatwerk moet dit ook voor iedereen haalbaar zijn.
Aanpakken overlast en terugkeer
Het regeerakkoord besteedt ook aandacht aan het aanpakken van overlast. Die wordt vaak veroorzaakt door asielzoekers die geen enkele kans maken op asiel. Ook vluchtelingen hebben hier last van in asielzoekerscentra. En het draagvlak voor hun opvang komt zo onder druk te staan. We juichen veel maatregelen om deze overlast te bestrijden toe. Zolang niet wordt getornd aan het recht om asiel aan te vragen. Want ook uit zogenoemde 'veilige landen' komen soms vluchtelingen die daadwerkelijk bescherming nodig hebben. We hopen dat het nieuwe kabinet erin slaagt betere terugkeerafspraken te maken met belangrijke herkomstlanden. Want asiel is er alleen voor wie écht gevaar loopt.
Ongewenstverklaring
Door middel van een wetswijziging wil het nieuwe kabinet het mogelijk maken om asielzoekers wiens asielverzoek is afgewezen 'ongewenst te verklaren'. Dit betekent in de praktijk een gevangenisstraf omdat ze nog in Nederland zijn. Het criminaliseren van mensen die om allerlei redenen niet terug willen of kunnen keren is voor ons onacceptabel. Wij vinden dit misbruik van het middel detentie. Dit zal de bereidheid om terug te keren niet doen toenemen. De bereidheid van herkomstlanden om mee te werken aan terugkeer wordt hiermee evenmin groter - dit is in de praktijk geregeld een obstakel om terug te keren. Ook is het twijfelachtig of deze maatregel juridisch haalbaar is.