Als de oorlog komt, mag ik dan bij jou?

Gemeenten & Professionals, 17 december 2018
Leestijd, 3 min.
Een Syrische vluchtelinge vertelt over de bezetting van Homs en de vermoorde pater Frans van der Lugt
placeholder

Als de oorlog komt, 
En als ik dan moet schuilen,
Mag ik dan bij jou?
En als ik moet huilen, 
Droog jij mijn tranen dan?

Uit ‘Mag ik dan bij jou’ van Claudia de Breij

Meer dan twee jaar zaten Dema en haar ouders vast in het door rebellen bezette centrum van Homs, de hoofdstad van de Syrische revolutie. In de Oosterkerk in Zwolle vertelde Dema over haar ervaringen. Tussendoor zongen de leden van Koorbizniz bijpassende liederen. Met ‘Mag ik dan bij jou’ raakten zij een gevoelige snaar.

De bezetting
Slechts met zo’n 80 christenen en een paar duizend moslims bleef Dema met haar ouders achter in de bezette wijk van Homs. De waarschuwing van de priesters om te vluchten was hen ontgaan. Een lange periode volgde, waarin zij van hun vrijheid waren beroofd. Mooie herinneringen werden vervangen door gruwelijke beelden en de geur van dood. Geraas van kogels en krijsende mensen klinken nog altijd in Dema’s hoofd.

Door de belegering werden belangrijke levensmiddelen en medicijnen steeds schaarser, evenals elektriciteit, water en gas. Honger en angst voor plunderingen en de dood waren het gevolg. Lege dagen met daarin veel tijd om te piekeren, regen zich aaneen. “Waarom moet ik deze nachtmerrie meemaken? Zo komt er niets terecht van al mijn dromen.”

Pater Frans
Eén priester weigerde de wijk te verlaten. Deze Nederlandse pater Frans van der Lugt wilde zijn op de plek waar God hem riep, om de mensen daar te steunen. Dema werd diep geraakt door zijn bewogenheid met de mensen. Pater Frans betrok Dema steeds meer bij zijn werk, waardoor negatieve gevoelens naar de achtergrond verdwenen. Hij gaf haar het gevoel belangrijk te zijn. Samen schreven ze nieuwsberichten om contact te houden met de buitenwereld en plaatsten deze op een speciale Facebookpagina. Ook hielp ze hem bij het organiseren van gezamenlijke maaltijden voor bewoners uit de wijk en het beheer van medicijnen.

Lichtpuntjes
Het deed Dema goed om door haar werk een lach te ontlokken aan de bezorgde gezichten om haar heen. En soms werd ze zelf verrast door de menselijkheid van anderen. Bijvoorbeeld nadat ze geraakt was door een granaatscherf. Een moslimverpleger bood aan om haar dagelijks thuis te bezoeken om haar wonden te verzorgen, zodat ze niet tussen zwaargewonde mannen in een geïmproviseerde ziekenzaal hoefde te liggen. Of door de jonge moslims die af en toe etenswaren binnensmokkelden door de linies en regelmatig een mand met voedsel voor de deur van het klooster achterlieten.
Uiteindelijk duurde de bezetting meer dan twee jaar. Na onderhandelingen was Dema een van de eersten die de wijk kon verlaten. Het was een lange tocht over puinhopen, die uren duurde.

Verrassing
Een grote verrassing deze avond in de Oosterkerk was de aanwezigheid van pater Frans’ broer en schoonzus, die de aankondiging in de krant hadden gelezen. Aan het eind van de avond nam Frans’ broer spontaan het woord en schilderde een beeld van een gedreven, avonturistische man met een groot hart. Voordat de pater in april 2014 werd vermoord, woonde hij tientallen jaren in Syrië. In dit voorheen prachtige land, richtte hij in Homs een boerderij op waar zowel christenen als moslims werkten die een steuntje in de rug konden gebruiken. De familie hoefde Frans niet te vragen om te vluchten. Ook al leed hij honger en was hij ziek: Frans wilde bij zijn mensen blijven. 

De kinderen van Homs
Na Dema’s verhaal ging de microfoon de zaal door en spraken verschillende mensen hun bewondering uit over  Dema’s moed om haar verhaal te delen. Een van de aanwezigen legde de link naar haar ouders die weer verder moesten met hun leven na de Tweede Wereldoorlog. De oorlog zat nog in hen, zoals de oorlog ook nog in Dema en vele anderen zit. Daarom is Dema een project gestart waarmee ze de getraumatiseerde kinderen van Homs wil helpen.

door Anita Franschman