Tweestatusstelsel maakt gezinshereniging haast onmogelijk

Nieuws, 19 december 2024
Leestijd, 3 min.
Het kabinet wil gezinshereniging van vluchtelingen sterk beperken. Hoe? Door een onderscheid te maken in type asielvergunningen. Onrechtvaardig én heel dom, want dit zogeheten tweestatusstelsel zorgt alleen maar voor problemen. We leggen uit hoe dat zit.
placeholder

Verdragsvluchtelingen en ‘overige’ vluchtelingen

Eerst even het tweestatusstelsel in een notendop. Nu krijgen alle vluchtelingen dezelfde asielvergunning met dezelfde rechten, zoals het recht op gezinshereniging. 

Met een tweestatusstelsel krijgen alleen nog zogenaamde verdragsvluchtelingen zo’n asielvergunning. Bij verdragsvluchtelingen is er sprake van vervolging, zoals omschreven in het Vluchtelingenverdrag. Goed om te weten: afgelopen jaren kreeg maar een minderheid van de vluchtelingen een asielvergunning op grond van dit Vluchtelingenverdrag. 

Vluchtelingen die bescherming nodig hebben op andere gronden, zoals oorlog of de vrees voor een onmenselijke behandeling omdat ze behoren tot een kwetsbare minderheid, krijgen met een tweestatusstelsel een andere vergunning met bijvoorbeeld een kortere verblijfsduur of minder rechten. 

Eisen gezinshereniging

De belangrijkste reden waarom het kabinet een tweestatusstelsel wil invoeren, is om de mogelijkheden voor gezinshereniging sterk te beperken. 

Voor verdragsvluchtelingen is dat op grond van internationaal recht (gelukkig) niet mogelijk. Maar voor alle vluchtelingen die op andere gronden bescherming krijgen, kan het kabinet wél extra (lees: strengere) eisen stellen.

De eisen op een rijtje:  

  • Eerst twee jaar wachten voordat je überhaupt een aanvraag mag doen 
  • Geschikte woonruimte hebben voor het hele gezin 
  • Voldoende (duurzaam) inkomen hebben

In de praktijk betekent dit dat de meeste vluchtelingen straks geen gezinshereniging meer kunnen aanvragen. Want we weten allemaal hoe moeilijk het is om geschikte woonruimte te vinden – laat staan voor een heel gezin. En het duurt vaak lang voordat statushouders aan de inkomenseis kunnen voldoen, omdat ze eerst nog de taal goed moeten leren.

Neerwaartse spiraal

Gezinnen worden dus jarenlang gescheiden van elkaar. En ondertussen geldt voor de achtergebleven gezinsleden dat zij in moeilijke en gevaarlijke omstandigheden verblijven. Kinderen kunnen meestal niet naar school en er is vaak geen toegang tot medische zorg. En dat zorgt voor de vluchteling in Nederland weer voor extra stress en zelfs depressieve klachten.

Asielaanvragen in Nederland

Het tweestatusstelsel is de zoveelste maatregel van het nieuwe kabinet om het aantal asielaanvragen te verminderen. Maar we krijgen in Nederland, relatief gezien, helemaal niet veel asielaanvragen binnen. We benadrukken het nog maar eens: er is geen asielcrisis, maar een opvangcrisis. 

De afgelopen tien jaar is het gemiddelde in Nederland heel stabiel: het gaat om 30.000 aanvragen per jaar ongeveer. Dat is bijna precies gelijk aan het ‘eerlijke aandeel’ volgens de afgesproken verdeelsleutel in Europa. 

Al bewezen: tweestatusselsel werkt niet

Een tweestatusstelsel is overigens niks nieuws. We hebben al eerder een systeem met meerdere statussen gehad, maar in 2000 zijn we overgestapt naar een systeem met maar één asielstatus.

Dit is waarom:  

Bepalen wie welke status krijgt, is ingewikkeld. Het zorgt voor een hogere werkdruk bij de IND met nóg langere wachttijden tot gevolg. En dat niet alleen: met een tweestatusstelsel komt er ook meer druk op de rechters, is gebleken. Want vluchtelingen die niet onder de verdragsvluchtelingen vallen, gaan vaker in beroep om alsnog de mogelijkheid van gezinshereniging te krijgen.

Ook in Duitsland, waar ze meerdere statussen kennen, zie je dit gebeuren. Het leidde al tot tienduizenden rechtszaken en in meer dan 75% van de gevallen kreeg de vluchteling gelijk. Want het is juridisch gezien haast niet te doen om een onderscheid tussen de twee statussen te maken. Ons buurland heeft dan ook in de planning om te stoppen met dit systeem.

Al met al is het tweestatusstelsel een maatregel waar wij ons grote zorgen om maken.

Nederland is meer dan dit

Weggestopt in een kille hal. Zo leren vluchtelingen Nederland kennen. En dat na alle oorlog, geweld en wanhoop die ze al hebben meegemaakt. Onzichtbaar en ongewenst. Maar Nederland is meer dan dit. Samen met jou komen wij op voor een betere opvang van vluchtelingen. Doneer nu. En laat vluchtelingen niet in de steek.