Overheid creëert tweederangs burgers
Slechts 6000 genaturaliseerden
Van de circa 27.000 mensen die in 2007 een pardon-vergunning kregen, zijn er slechts bijna 6000 genaturaliseerd. De overige 21.000 mensen kunnen niet naturaliseren en ondervinden dagelijks grote hinder van het niet-Nederlander zijn.
Geen hypotheek of telefoonabonnement
In het rapport 'Ik voel me Nederlander' schetst VluchtelingenWerk samen met pardonners de belemmeringen die er zijn bij naturalisatie. Mensen met een pardonvergunning vertellen hierin welke problemen zij als niet-Nederlander in de praktijk tegenkomen. Zij mogen bijvoorbeeld niet stemmen en komen moeilijker aan een baan. Zelfs het afsluiten van een hypotheek of een telefoonabonnement geeft veelal problemen. En als je geen paspoort kunt overleggen roept dit steevast vragen op bij bijvoorbeeld werkgevers en instanties.
Er niet bij horen
Naast deze praktische problemen speelt ook het emotionele aspect een rol. Jarenlang hebben de pardonners gestreden om in Nederland te mogen blijven. Zij hebben nu een volwaardig leven in Nederland opgebouwd en voelen zich een echte Nederlander. Maar nu krijgen zij op talloze momenten het signaal dat zij er niet echt bij horen. Veel mensen schamen zich er ook voor. “Mijn zoon is in Nederland geboren en studeert rechten”, zegt Anoush uit Iran. “Telkens als hij zijn reisdocument moet laten zien, moet hij zijn situatie uitleggen. Dat vindt hij vreselijk. Ik durf niet terug naar Iran om documenten te achterhalen.”
Onmogelijke eisen
Om te kunnen naturaliseren moeten pardonners een geldig paspoort én een geboorteakte kunnen overleggen. Dit is een vereiste waarvan de overheid weet dat dit zo goed als onmogelijk is, omdat de meeste van hen bij het krijgen van de pardonvergunning in 2007 ook al geen paspoort konden overleggen. Toen is de groep hiervan vrijgesteld. Na 5 jaar zouden zij mogen naturaliseren, maar tussentijds is in 2009 het beleid hiervoor gewijzigd. Nu de pardonners willen en mogen naturaliseren, houdt de overheid voet bij stuk, wetende dat deze mensen dan nooit volwaardig lid van de Nederlandse samenleving kunnen worden. “Het lijkt een weloverwogen keuze”, zegt Manson. “En het erge is dat dit generaties doorgaat; als de ouders de juiste papieren niet hebben, dan hebben hun kinderen dat zeker niet”.
Verlopen paspoort
Het is zo moeilijk om aan de vereiste papieren te komen omdat het hier gaat om een groep mensen die meer dan 10 jaar geleden huis en haard heeft verlaten. Ze hebben vaak geen documenten, en als ze al een paspoort hebben is dat vaak verlopen. Terugreizen naar het land van herkomst is vaak gevaarlijk; een groot deel van hen durft uit angst voor vervolging geen contact op te nemen met hun overheid. Of het gaat om landen waar de administratie zo chaotisch is dat mensen na zo'n lange tijd niet eens meer voorkomen in de registers. Naast het ontbreken van identiteitsdocumenten vormen de extreem hoge legeskosten voor naturalisatie (€ 890 per persoon) ook een groot obstakel.
Steeds grotere groep
VluchtelingenWerk kan zich niet voorstellen dat de regering het wenselijk vindt dat er een steeds grotere groep mensen ontstaat die niet volwaardig aan de samenleving kan deelnemen. Manson: “Als wij verwachten dat zij meedoen, moeten wij hen daar ook de kans voor geven. Wij roepen de regering en de Tweede Kamer op ervoor te zorgen dat deze groep mensen, die hier al dertien jaar of langer is, reële mogelijkheden krijgt Nederlander te worden.” Het enige wat hiervoor hoeft te gebeuren is de pardonners vrij te stellen van het vereiste een geldig paspoort en geboorteakte te overleggen, net zoals zij dit destijds niet hoefden bij het verkrijgen van de pardonvergunning.