Standpunt | Europees asielbeleid
VluchtelingenWerk is voorstander van een gemeenschappelijk Europees asielbeleid waarbij lidstaten gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor de bescherming en verdeling van vluchtelingen en een einde maken aan de inhumane situatie aan de grenzen.
Wat is de situatie?
De Europese Unie werkt al jaren aan de totstandkoming van een Gemeenschappelijk Europees Asiel Systeem (GEAS). In 2020 lanceerde de Europese Commissie het EU-Migratiepact: een omvangrijk pakket met voorstellen voor gezamenlijke Europese asielwetgeving op het gebied van grensprocedures, een solidariteits- /verdeelsysteem, niet-bindende richtsnoeren voor onder meer hulp bij reddingen op zee (SAR-operaties) en legale routes. Maar de EU-lidstaten zijn politiek zeer verdeeld over deze voorstellen en een doorbraak lijkt nog altijd ver weg.
Ondertussen staat het recht om bescherming te vragen in Europa de laatste jaren onder steeds grotere druk. Europese landen sluiten grenzen af en er vinden zogenoemde pushbacks plaats op zee, gedoogd of uitgevoerd door Europese lidstaten en EU agentschap Frontex.
Wat vindt VluchtelingenWerk?
Even hoog beschermingsniveau in elk land
VluchtelingenWerk is voorstander van een gemeenschappelijk Europees asielbeleid. Hierdoor heeft elke asielzoeker in elke lidstaat dezelfde kans op bescherming. Nu is het zo dat de inwilligingspercentages voor asielzoekers erg verschillen per land. Wij vinden dat het beschermingsniveau in elke lidstaat even hoog moet zijn en er geen concurrentie mag ontstaan tussen lidstaten met negatieve consequenties voor vluchtelingen (‘race to the bottom’).
Einde aan grote druk grenslanden
Er moet een einde komen aan de te grote druk op de grenslidstaten zoals Griekenland en Italië. Deze landen zijn overbelast door de aantallen asielzoekers die daar als eerste bescherming vragen in Europa. Hierdoor ontstaan inhumane situaties zoals het onleefbare Griekse vluchtelingenkamp Moria.
No More Morias
Solidair verdeelsysteem: vervang het Dublin-systeem
In de grenslanden moeten humane opvangvoorzieningen worden gebouwd waar een eerste registratie, identificatie en gezondheids- en kwetsbaarheidscheck plaatsvindt. Daarna zullen asielzoekers eerlijk moeten worden verdeeld over Europese landen. Hiervoor moet het Dublin-systeem worden vervangen door een nieuw solidair verdeelsysteem. Dit systeem zou gebaseerd moeten zijn op objectieve criteria zoals bevolkingsdichtheid en het Bruto Nationaal Product. Ook integratie-bevorderende elementen zoals de mogelijkheden voor werk en taal- en familiebanden en de wens van de asielzoeker zelf spelen een rol. Het detineren van mensen, slechts omdat zij bescherming vragen is in strijd met mensenrechten, waaronder artikel 5 EVRM (het recht op vrijheid). Dit mag nooit onderdeel zijn van het Europese migratiebeleid.
Onafhankelijke monitoring
Het recht op asiel aanvragen in Europa moet worden beschermd en erkend door alle Europese lidstaten. Er zou een onafhankelijk monitoringssysteem moeten komen dat de misstanden aan de grenzen, zoals pushbacks op zee en bij grensovergangen onderzoekt en bestraft.