'Oploskoffie en honderden gesprekken'
Aniia scrolt op haar telefoon door beelden van haar geboortestad Charkiv. 'Kijk,' zegt ze, ‘dit was onze flat. Hier ergens tussen het puin liggen onze meubels. Ik had geluk dat ik al weg was.’ Op het filmpje zie ik de smeulende resten van een flatgebouw. Haar nagel tikt op het scherm. ‘Daar liggen mijn kleren. Daar hebben de Russen me van bevrijd,’ zegt Aniia cynisch. Zij krijgt tranen in haar ogen. We kijken elkaar aan. Daarna praten we samen met haar vriend Timur verder over zijn verblijfstatus. Omdat hij van origine uit Turkmenistan komt, is het onzeker of hij in Nederland mag blijven. Moet hij terug? Het is onzeker of zijn Tijdelijke Bescherming verlengd wordt. Ik zie de verliefde blikken, maar ook de gekmakende onzekerheid op hun gezicht.
Sneller dan Nederland
Tijdens mijn wekelijkse spreekuur als teamleider in de opvang voor vluchtelingen uit Oekraïne zit ik rond de tafel met de Oekraïense Sergei, samen met Oksana en collega Michel. Sergei werkt in de opvang waar hij zelf ook woont. Hij wijst nieuwe bewoners de weg en zit altijd boordevol ideeën. Zo ontwierp hij een beeld om de inwoners van de gemeente te bedanken voor hun gastvrijheid. Het is een sleutel in de vorm van een hart van ‘slechts’ 2,30 meter hoog. Sergei wil altijd alles sneller dan in Nederland kan; eerst moet de gemeente toch echt toestemming geven. We drinken oploskoffie en lachen samen om zijn verschrikkelijke haast.
In de opvang zijn er altijd gespreksonderwerpen te over. Ik praat met de bewoners over hun werk of hun kinderen. Ik luister naar hun leven van voor de oorlog of de dromen die ze niet meer durven dromen. We maken foute oorlogsgrappen. En altijd zijn er nieuwe foto’s en filmpjes om te bekijken.
Geen privacy
Een paar maanden later kom ik Aniia en Timur toevallig tegen in de nieuwe opvanglocatie. Binnenkort moeten hier meerdere Oekraïense vluchtelingen naartoe verhuizen, en dat doet veel stof opwaaien. Hoe zien de kamers eruit? En vooral: hoe is het om een kamer te delen met een ander stel? 'Dag privacy....' Maar dat zien we wel', zegt Timur kalmpjes. Hij heeft andere zorgen. ‘Wanneer komt nu eindelijk de uitspraak van de rechter of ik volgend jaar mag blijven?’ Ik geef geen antwoord meer, want hij weet dat ik niet meer weet dan hij. Aniia krijgt tranen in haar ogen. Het is tijd voor een kop zwarte thee met honing. Ook voor mij.
Margreet ter Woerds werkt als teamleider Oekraïne. Ze woonde en werkte twaalf jaar in Moskou en spreekt Russisch. Als journalist en documentairemaker reisde zij ook vaak door Oekraïne. De namen in deze column zijn gefingeerd.
Help mee en doe een gift!
Met jouw bijdrage kunnen wij de Nederlandse en Europese politiek blijven aansporen tot een humaner vluchtelingenbeleid. Jouw steun is onmisbaar voor vluchtelingen die gedwongen zijn alles achter zich te laten op zoek naar veiligheid. Hartelijk bedankt!