Rechter: dwangsom als beslistermijn asielprocedure verstrijkt

Nieuws, 30 november 2022
Leestijd, 3 min.
De IND moet voortaan weer een dwangsom betalen aan asielzoekers die langer dan de wettelijke termijn wachten op hun asielprocedure. Dat oordeelde de Raad van State in een belangrijke uitspraak. We zijn blij met deze uitspraak. Asielzoekers zitten niet te wachten op een dwangsom, maar willen wel snel verder met hun leven in Nederland. Een dwangsom is een belangrijke stok achter de deur om ervoor te zorgen dat de overheid zich aan de wettelijke termijnen houdt.
placeholder

 

 

Niet de boete, maar het probleem aanpakken

In 2020 besloot toenmalig staatssecretaris Broekers-Knol om een einde te maken aan de dwangsommen die asielzoekers kregen als hun asielverzoek niet op tijd werd behandeld. De wettelijke beslistermijn van zes maanden werd toen ook structureel overschreden. Dit kostte de overheid veel geld. We vonden dit toen al een slecht plan: er ontstond een situatie waarin de overheid zonder enige consequentie de wet kon negeren. Als een probleem ertoe leidt dat je een boete moet betalen, dan moet je het probleem zelf aanpakken. Niet de boete. De hoogste rechter heeft zich hier nu ook over uitgesproken.

Steeds vaker onwettige maatregelen

Deze uitspraak kan voor het kabinet niet uit de lucht komen vallen. De juridische haalbaarheid van het afschaffen van de dwangsommen was van begin af aan al zeer twijfelachtig. Helaas past deze uitspraak in een trend die we al langer zien. Het kabinet maakt er een gewoonte van om waarschuwingen in de wind te slaan en de problemen vervolgens op te lossen met maatregelen die helemaal niet mogen. Dit zien we bijvoorbeeld ook bij de maatregel die de gezinshereniging van vluchtelingen opzettelijk vertraagt. Ook deze maatregel is inmiddels voorgelegd aan de rechter.

Dwangsom voorkomen 

Om dwangsommen te voorkomen moet het kabinet de IND weer in staat stellen op tijd te beslissen op asielverzoeken. De termijnen die hier voor staan zijn al ruim, en in een situatie van overmacht kunnen die bovendien nog worden verlengd. Toch zijn de achterstanden groter dan ooit. Een belangrijke oorzaak van de achterstanden is het gebrek aan een stabiele financiering. Die schommelt mee met het verwachte aantal asielverzoeken. De IND moet steeds weer op- en afschalen. Het werven, opleiden en inwerken van medewerkers kost veel tijd. En het is zo moeilijk om kennis en ervaring te behouden. In de praktijk loopt de IND hierdoor continu achter de feiten aan.

De gevolgen voor vluchtelingen zijn enorm. Duizenden wachten onder slechte omstandigheden op de start van hun procedure. Ze zien de daarvoor gestelde termijnen verstrijken en raken hun vertrouwen kwijt. Tot ze een verblijfsvergunning krijgen staat hun leven stil. Ze kunnen nauwelijks werken of integreren en zijn in alles afhankelijk van de overheid. Ook kunnen ze pas herenigen met hun achtergebleven partner en kinderen als hun asielprocedure is afgerond. Dit zorgt voor veel verdriet en slapeloze nachten.

Snelle asielprocedure is goed voor iedereen

Zowel asielzoekers als de samenleving zijn gebaat bij een snelle asielprocedure. Er zou daarom geen dwangsom nodig moeten zijn om dit goed te regelen. Door de lange wachttijden houden asielzoekers langer schaarse opvangplekken bezet. Asielzoekers die hier niet mogen blijven keren veel later terug. Gemeenten worden geconfronteerd met grote schommelingen in de vraag naar woonruimte voor erkende vluchtelingen. En het duurt veel langer voor vluchtelingen kunnen integreren en werk vinden. Een stabiele financiering van de IND is daarom ook zonder dwangsom een investering die loont.

Geef nepnieuws geen kans en help mee met een gift

VluchtelingenWerk komt op voor de belangen van vluchtelingen in Nederland. Dat doen we onder andere door gevraagd en ongevraagd de publieke discussie te voeden met de juiste cijfers en informatie. Jouw steun is onmisbaar voor ons werk. Help mee en doe een gift.